Θέλω να σας μιλήσω για ένα θέμα που με συγκινεί βαθύτατα και προσπαθώ να να κρατάω ζωντανό και να κατακτώ μέρα με τη μέρα τα τελευταία 20 χρόνια κυριολεκτικά αδιάκοπα. Προσωπικά μεγάλωσα μαθαίνοντας ξένες γλώσσες αλλά στη νεαρή μου ηλικία όχι με επιτυχία, ωστόσο πλέον το ευρύτερο κοινωνικό μου περιβάλλον αποτελείται από ανθρώπους δίγλωσσους μέχρι τετράγλωσσους, με ζωντανό παράδειγμα εμένα την ίδια που μιλάω πλέον με μεγάλη ευφράδεια τουλάχιστον τρεις ξένες γλώσσες, ....αν όχι και 4.... η γλώσσα που πληρώνει πάντα το τίμημα είναι τα αγγλικούλια μου. Αλλά ο αντίποδας, όπως χαρακτηριστικά είπε η Εντίθ Πιαφ: Use your faults, use your defects; then you're going to be a star / θες να γίνεις Star; Τότε χρησιμοποίησε τα ελαττώματά σου.
;)
(ένα μικρό παράδειγμα, 4 αδέρφια από μαμά ελληνίδα, μπαμπά ιταλό, νταντά σε καθημερινή βάση αγγλίδα και μετέπειτα από νηπιαγωγείο μέχρι τρίτη λυκείου γαλλικό σχολείο, τα οποία άτομα δηλώνουν πως η δυνατή τους γλώσσα είναι τα γαλλικά κι ας μην την ξεκίνησαν από βρέφη. Και η προφορά τους είναι σαν μητρικής γλώσσας).
Ιδανικά το χρονικό διάστημα για να μάθει ένα παιδί δυο γλώσσες ή και παραπάνω ταυτόχρονα είναι από την ΓΈΝΝΗΣΗ του έως τα επτά του έτη. Αν η επαφή σας δεν είναι καθημερινή, δε θα πετύχουν οι γονείς αυτό που περιμένουν. Για αυτό τόνισα και τη λέξη ΝΤΑΝΤΆ. Το σίγουρο όμως είναι ότι θα μαθαίνει τις καινούριες λεξούλες με τρομακτική άνεση.
Στα ΜΩΡΆ που μαθαίνουν ταυτόχρονα δυο γλώσσες, ο εγκέφαλός τους «χτίζει» δυο σύνολα νευρωνικών κυκλωμάτων, ένα για κάθε γλώσσα. Οπότε εφόσον εσύ θα πηγαίνεις ως δασκάλα και δεν θα έχετε καθημερινή επαφή, βασικά εξοικείωση με λέξεις και ήχους θα πετύχετε, κι αυτό ίσως όχι σε τόσο μεγάλο βαθμό, ούτε με την ταχύτητα που μπορεί να αξιώνουν οι γονείς, γιατί ο εγκέφαλος του παιδιού προσπαθεί να αφομοιώσει ακόμη τις δύο πρώτες γλώσσες του με τις οποίες ωστόσο είναι ήδη εξοικειωμένο αλλά και που ακόμη βρίσκονται σε επίπεδο εκμάθησης (και οι οποίες θα εμπλουτίζονται μοιραία συνεχώς με λήμματα και δομές μέχρι το τέλος του λυκείου).
Σε κάθε περίπτωση, όμως η εκμάθηση μια νέας γλώσσας είναι πιο εύκολη μέχρι την ηλικία των επτά ετών...
Μεταξύ γέννησης και του τέταρτου έτους τα παιδιά έχουν το προνόμιο να αναπτύσσουν από μόνα τους το γραμματικό σύστημα της γλώσσας (βιωματική εκμάθηση) άρα καλό είναι να προμηθευτείς με μόνο με παιχνίδια, CD και DVD για την ηλικία του στα γερμανικά. Θα το εξοικειώσει σιγά σιγά με τη γλώσσα αν οι συναντήσεις είναι μόνο μια ή δυο φορές την εβδομάδα, ώστε να μπορεί να δεχθεί αργότερα τη γλώσσα ως εκμάθηση ξένης γλώσσας (μακάρι και από εσένα) πολύ πιο εύκολα.
Ταπεινή μου γνώμη, στη θέση των συγκεκριμένων γονέων, εφόσον δεν έχει εξοικείωση το παιδί από τη γέννησή του, θα το έφερνα σε επαφή με μια τρίτη ξένη γλώσσα από το νηπιαγωγείο και μετά, γιατί έχει καλύτερη αντίληψη του κόσμου γύρω του (βασικά αυτοέλεγχο για να διατηρεί την προσοχή του, προσανατολισμό στο χώρο, οπτική-ακουστική διάκριση, επαρκές λεξιλόγιο και κατανόηση των νοημάτων, κλπ.. κάτι που ένα μωρό στα 2 δεν έχει) και γιατί τα παιδιά αυτής της ηλικίας μπαίνουν σιγά σιγά σε διαδικασία εκπαίδευσης.
Σε ανάλογη περίπτωση τρίτεκνης οικογένειας, δεν ανέλαβα τον δίχρονο για εκμάθηση ιταλικών, αλλά ανέλαβα το νήπιο.
Στην ηλικία των 2 τα νήπεια έχουν μεν εξοικειωθεί αλλά δεν έχουν καν ξεχωρίσει τις δύο τους γλώσσες. Δεν αντιδρούν όλα τα άτομα το ίδιο στην πολυγλωσσία. Κι έχει να κάνει πάρα πολύ με τον τρόπο που θα την προσεγγίσει κανείς.
- Η Τέκλα και από τους δύο γονείς Ιταλίδα μετανάστρια από 6 μηνών στη Γερμανία, 5 χρονών σήμερα, έχει πάει σε γερμανικό παιδικό σταθμό: γλώσσα ροδάνι και στις δυο γλώσσες.
- Χριστίνα, 6 χρονών σήμερα και από τους δύο γονείς Ελληνίδα εκ των οποίων ο ένας γονέας μιλάει τη Γερμανική γλώσσα σαν μητρική, μετανάστρια από 6 μηνών στη Γερμανία, έχει πάει σε γερμανικό παιδικό σταθμό/νηπιαγωγείο: καταλαβαίνει τα πάντα και στις δύο, μιλάει μόνο ελληνικά, αρνείται να μιλήσει γερμανικά.
- Κώστας 37, γέννημα θρέμμα Βερολίνο με Κύπριο πατέρα, καταλαβαίνει τα πάντα στα ελληνικά, δεν μιλάει ελληνικά, στην Ελλάδα μιλάει μόνο αγγλικά.
- Κατερίνα 19, γέννημα θρέμμα Βερολίνο με ¨Ελληνα πατέρα, καταλαβαίνει τα πάντα στα ελληνικά, δεν μιλάει ελληνικά. Ωστόσο η μάνα Γερμανίδα έχει φανταστικό επίπεδο Ελληνικών, τα οποία έμαθε μόλις σε νεαρή ηλικία από το σύζυγο, κατάφερε να αγγίξει τα επίπεδα διγλωσσίας.
- Λίζα ελληνογερμανίδα, γέννημα θρέμμα Ελλάδα, αγχωτικός ο πατέρας στο θέμα της γλώσσας με όλη την καλή διάθεση όμως, κακή σχέση με τη γερμανική η Λίζα, καταλαβαίνει τα πάντα, αρνείται να μιλήσει, πήραν δασκάλα.
Κι έχω να αναφέρω πολλά ακόμη παραδείγματα ανθρώπων που αντιδρούν άψογα αλλά και όχι στο θέμα της διγλωσσίας και πάνω.
Δεν αντιδρούν όλα τα άτομα το ίδιο στο θέμα. Για αυτό και για αρχή εφιστάται η προσοχή στο να ακούει το βρέφος τη μια γλώσσα από τον έναν γονέα και την άλλη από τον άλλο.
Για να κατανοούν όλα τα άτομα, γεννημένα από γονείς διαφορετικής εθνικότητας, και τις δύο γλώσσες αλλά μερικοί να μιλάνε τη μία μόνο, σημαίνει ότι κάποιος κάπου έκανε το λάθος. Και η πολυγλωσσία δεν είναι έτσι απλά ο καλός ο μύλος που όλα τα αλέθει. Θέλει πραγματικά τον τρόπο που τής αξίζει!